Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2009

ΠΕΡΙ ΤΥΦΛΟΤΗΤΟΣ

Σαραμάγκου. Νομπελίστας (αν και λίγο μας απασχόλησε αυτό).

Περί τυφλότητος.
Φλύαρο.
Βαρετό.
Συμβολικό.
Θριλεράκι.
Φιλοσοφικό.
Αριστούργημα.
Χρειάζεται μια καλή επιμέλεια (βλέπε: κόψιμο 100-150 σελίδων).
Απόψεις που ακούστηκαν στην προχθεσινή συνάντηση της Λέσχης Ανάγνωσης του ΜΕΛΟΜΑ αναφορικά με το «Περί τυφλότητος» του Ζοζέ Σαραμάγκου.

Πάντα με εντυπωσιάζει το πόσο διαφορετικά διαβάζει ο κάθε άνθρωπος το ίδιο βιβλίο. Ίσως τελικά να υπάρχουν τόσες αναγνώσεις όσοι και αναγνώστες. Είναι και αυτό το στοιχείο που κάνει τη λογοτεχνία τόσο συναρπαστική.

Εκείνο στο οποίο συμφωνήσαμε όλοι είναι ότι πρόκειται για ένα ενδιαφέρον κείμενο, με χαρακτήρες συμβολικούς που κινούνται σε ένα συμβολικό (άχρονο και άτοπο) σύμπαν. Η λευκή τυφλότητα που έρχεται να ανατρέψει τις ζωές κάποιων ανθρώπων τους οδηγεί στην απομόνωση από την λοιπή «κανονική» κοινωνία. Μέσα σ΄αυτήν την απομόνωση αδυνατούν να ξεφύγουν από τη μοίρα τους: αν και τυφλοί οι κακοί παραμένουν κακοί και οι καλοί καλοί. Μοιάζει το ανθρώπινο είδος να μην μπορεί παρά να δημιουργήσει κοινωνίες δομημένες γύρω από σχέσεις εξουσίας. Μοιάζει να μην μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο πέρα από αυτό.

Και ξαφνικά η τύφλωση φεύγει, όλα επιστρέφουν στο πριν, στο κανονικό. Σαν όλη η φρίκη που προηγήθηκε να μην συνέβει ποτέ.

2 σχόλια:

  1. Ο Σαραμάγκου επικεντρώθηκε στην πλοκή, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον, και σε συνδυασμό με την καλή γραφή του, κατάφερε να φτιάξει ένα βιβλίο που δεν μπορείς να αφήσεις απ' τα χέρια σου. Μεγάλο κατόρθωμα! Εμένα όμως η πλοκή από μόνη της δεν μου αρκεί. Δεν τον ενδιέφεραν οι χαρακτήρες και το βάθος τους, με αποτέλεσμα αυτοί να βγουν "συμβολικοί" όπως λες, επίπεδοι και στερεοτυπικοί.
    Άφησε ανεκμετάλλευτες εξαιρετικές σκηνές, όπως εκείνη στην εκκλησία με τα μάτια των εικόνων και των αγαλμάτων "κλειστά", τυφλά. Ακατανόητη και η άρνησή του να δώσει φωνή στο "γέρο με την καλύπτρα", για να πει με τη δική του ιδιωματική γλώσσα τα του έξω κόσμου. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις να "μπει" στους ήρωες, αλλά δεν ήταν αυτός ο στόχος του. Είχα διαβάσει πριν καμιά δεκαριά χρόνια το "Κατά Ιησούν Ευαγγέλιο" και δεν μου άρεσε. Τώρα, μετά το "Περί τυφλότητας" δεν νομίζω να τον ξαναπροσεγγίσω. Ίσως αν προτείνει κάποιος πάλι κάποιο βιβλίο του...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πάντως το τελικό οικοδόμημα ήταν τόσο συναρπαστικό που διόλου δεν με απασχόλησαν οι αδυναμίες του.

    Το "συμβολικοί" του λέω με τη θετική έννοια του όρου. Αρχετυπικοί. Όπως και στην αρχαία τραγωδία (αν και μικρότερου μεγέθους, προσαρμοσμένους στην "μικρότερη" εποχή μας).

    ΑπάντησηΔιαγραφή