Άγκαθα Κρίστυ, Δέκα μικροί νέγροι

Το πρώτο μας ραντεβού μετά τις διακοπές του καλοκαιριού ήταν με την «βασίλισσα» της αστυνομικής λογοτεχνίας (ή φιλολογίας όπως επιλέγουν να την ονομάζουν οι εκδόσεις Λυχνάρι), Άγκαθα Κρίστυ.

Είχαμε επιλέξει να ξεκινήσουμε με τους Δέκα μικρούς νέγρους¸ το μεγαλύτερο best seller της και ένα από τα μεγαλύτερα best sellers όλων των εποχών. Επίσης, πρόκειται για ένα έργο της στο οποίο δεν πρωταγωνιστούν κανένας από τους δύο δαιμόνιους ήρωές της, ο Πουαρό και η Μις Μαρπλ! Ένα έργο που έχει μεταφερθεί πολλάκις στον κινηματογράφο και του οποίου τη διασκευή για το θέατρο έκανε η ίδια η Κρίστυ.

Πολλά μπορούμε να πούμε για την έντονη ζωή της Άγκαθα Κρίστυ. Πάντως, άρχισε να γράφει μετά από τις έντονες παραινέσεις της προϊσταμένης της στον Ερυθρό Σταυρό, όπου δούλευε ως εθελόντρια κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Γι αυτό λοιπόν το μυθιστόρημα (The mysterious affair at Styles, 1917), βραβεύτηκε από την εφημερίδα των Φαρμακοποιών, για την αριστουργηματική περιγραφή του θανάτου από δηλητήριο. Η Κρίστυ ήταν ένας ιδιαίτερα δυναμικός άνθρωπος και είναι πολλά τα ενδιαφέροντα συμβάντα στη ζωή της. Το 1924 δε δίστασε να εγκαταλείψει τον εκδότη της, λόγω διαφωνιών. Το 1926, όταν την εγκατέλειψε ο σύζυγός της, εξαφανίστηκε και κινητοποιήθηκε ακόμα και η Scotland Yard για την εύρεσή της (εντοπίστηκε σε ένα σπα). Δε δίστασε ακόμα και να εγκαταλείψει τη συγγραφική της δραστηριότητα, όταν η κόρη της τη χρειάστηκε κοντά της μετά τη χηρεία της. Φυσικά όλοι γνωρίζουν ότι ταξίδευε σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή με τον δεύτερο σύζυγό της που ήταν αρχαιολόγος. Λίγοι γνωρίζουν όμως, ότι έγραφε με ψευδώνυμο αισθηματικά μυθιστορήματα και ότι ήταν δεινή σέρφερ!

Aυτή η δραστήρια γυναίκα που η προσωπικότητά της συγκεντρώνει τον θαυμασμό μας, έγραψε το 1939 τους Δέκα μικρούς νέγρους, ή αλλιώς And then there were none (όπως πρωτοεκδόθηκε) ή Ten little Indians (όπως το ονόμασαν αργότερα) για λόγους «πολιτικής ορθότητας». Ως βασικό μοτίβο η ΠΑΡΑ.Λ.Ι.Α, εντόπισε τον εγκλεισμό, την εκδίκηση και τη δικαιοσύνη. Μοτίβα που συναντάμε βέβαια και σε άλλα της μυθιστορήματα, όπως το Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές ή το Ένα άλλοθι για τρία εγκλήματα. Στους Δέκα μικρούς νέγρους οι ήρωες βρίσκονται παγιδευμένοι σε ένα νησί, ενώ ένα εξωτερικό καθεστώς τους επιβάλλεται δια της βίας. Όλοι συμφωνήσαμε ότι το τέλος πάσχει σε αληθοφάνεια, όπως και άλλα μυθιστορήματα της συγγραφέως. Επίσης, ότι οι χαρακτήρες έχουν μεγάλες διαφορές όσον αφορά το πώς βιώνουν τις συνέπειες των εγκλημάτων τους, με τη μεγαλύτερη σκληρότητα να χαρακτηρίζει την δίδα Μπρεντ. Ο Γιάννης Π. σημειώνει ότι η Κρίστυ περισσότερο χρησιμοποιεί, παρά φτιάχνει χαρακτήρες, έχει ορισμένους τύπους που επαναφέρει σε κάθε μυθιστόρημα. Οι χαρακτήρες είναι δευτερεύοντες και εξυπηρετούν την πλοκή. Βασικό ερώτημα είναι πάντα το «ποιος είναι ο δολοφόνος» και γύρω από αυτόν χτίζονται όλα τα υπόλοιπα.

Κάπως έτσι αρχίσαμε να συζητάμε τελικά γιατί διαβάζουμε. Γιατί παίρνουμε πράγματα για τον εαυτό μας που αλλιώς δεν μπορούμε να τα προσεγγίσουμε; Για να «συναντηθούμε με το μεγαλείο» όπως λέει ο Μπλουμ; Για να μας ξεκαθαρίσουν πράγματα που έχουμε στο μυαλό μας; Διαβάζοντας, δομείς και ταυτόχρονα αποδομείς το εγώ σου, σημειώνει η Φλωρεντία, μέσα από γνωστά και άγνωστα πράγματα τα οποία διαβάζεις. Μήπως διαβάζουμε για τους ίδιους λόγους που γράφουμε κιόλας; Και τελικά πόση αναγνωστική απόλαυση μας έδωσε το βιβλίο; «Εφόσον είναι ένα βιβλίο που ευχαριστηθήκαμε όλοι κάποιες μέρες του καλοκαιριού, αυτό δίνει την απάντηση», συνόψισε ο Γιάννης Π. Και αυτές τις μέρες του καλοκαιριού, που περάσαμε ξαπλωμένοι σε κάποια ΠΑΡΑ.Λ.Ι.Α. αναπολήσαμε στη συνέχεια, με συνοδεία μπύρας και άλλων οινοπνευματωδών!