Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 2009

Τελικά τι έκανε η Αλίκη εκεί κάτω;

Πόσο πραγματικά μπορεί να αποδεσμεύσει κανείς τις αναμνήσεις του από την εντύπωση που του προξενούσε κάποτε ένα παιδικό βιβλίο και να το δει με νέο, ενήλικο βλέμμα; Κι όμως, τα μέλη της λέσχης το προσπάθησαν, καθώς καταπιάστηκαν, καλοκαιριάτικα, με αυτό το τόσο γνωστό και πολυδιαβασμένο και πολύ-ιδωμένο παραμύθι.

Η ζωή του Lewis Carroll(Charles Lutwidge “Do-Do”Dodgson) υπήρξε ιδιαίτερη και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το έργο του, που ήταν αποκλειστικά εμπνευσμένο από τη σχέση του με τα μικρά κοριτσάκια, τη διδασκαλία της λογικής και την καθημερινότητά του. Το βιβλίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά για το ευρύ κοινό και με αυτόν τον τίτλο στις 4/7/1865. Δεν ξέρουμε εάν το βικτωριανό κοινό της εποχής, εντόπισε την κριτική διάθεση προς το πολίτευμα που εντοπίζει ο σημερινός αναγνώστης, ούτε τι σήμαινε γι αυτό η διαρκής αλλαγή του μεγέθους της Αλίκης. Τα μέλη της λέσχης, πάντως, αντάλλαξαν πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις.

Για τα μέλη της λέσχης, η έννοια του ταξιδιού αυτού της Αλίκης, εντοπίζεται στην ενηλικίωση. Η δώδεκα φορές αλλαγή μεγέθους είναι μία ένδειξη της αναπότρεπτης πορείας του παιδιού προς τον κόσμο των μεγάλων, είτε αυτό συμβαίνει λόγω φύσης είτε λόγω της στάσης της βικτωριανής εποχής απέναντι στα παιδιά, που τα έβλεπε απλά σαν μικρούς ενήλικες. Η Αλίκη βρίσκεται σε έναν κόσμο που δεν καταλαβαίνει και προσπαθεί να επιβιώσει. Για να το κάνει αυτό πρέπει να χρησιμοποιήσει τις γνώσεις της και τη λογική της και να ορίσει την ταυτότητά της, αλλά αυτό αποδεικνύεται πολύ δύσκολο στον κόσμο που έχει βρεθεί. Ένας κόσμος όπου ακόμα και οι πιο βασικές παραδοχές αμφισβητούνται, όπως το ότι είναι άνθρωπος:

Κάμπιας: Ποια είσαι εσύ;
Αλίκη: Να σας πω, κύριε, δεν είμαι σίγουρη αυτή τη στιγμή…Τουλάχιστον ξέρω ποια ήμουν όταν σηκώθηκα το πρωί, αλλά νομίζω ότι άλλαξα αρκετές φορές από τότε».[i]

Πάντως, είναι αξιοσημείωτο ότι η οπτική ματιά στο έργο που απευθύνεται κατά τα άλλα σε παιδιά, είναι η ματιά ενός ενήλικου στο κόσμο των παιδιών. Ίσως αυτός είναι ένας λόγος που αυτό το διήγημα έχει γνωρίσει τόσες παιδικές διασκευές, που εστιάζουν μόνο στην πλοκή ή στις έντονες και εντυπωσιακές εικόνες και αφήνουν απέξω όλα τα «δύσκολα» υπο-κείμενα που εφάπτονται της ψυχολογίας και της λογικής.


[i] Μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη, εκδόσεις Ιδεόγραμμα.